UYANANLARIM III. BÖLÜM

Anneanneme dönüyor tekrar dimağım. Anneannemin adı Nazire idi, ama nüfusunda “Ayşe Sıdıka” yazıyordu, bu muamma hiçbir zaman çözülmedi. Kendi ifadesine göre doğduğunda annesi “adı Nazire olsun” demiş, anneannemin annesi naiv ve hasta bir kadınmış genç yaşına rağmen, kimbilir, belki de kızını, bebeğine erken veda edeceğini hissederek kendi yansıması olarak, “nazire” olarak birakmak istedi hayata, nazire yaptı kızına bu ismi koyarak kadere,

- Ey hayat, sen beni erken gönderiyorsun ya, al sana bir tane daha benden, üstelik adı da Nazire, anlayana......

dedi belki... Hayatı erken terkedişinin şuursuz bilinci içinde bu ayrılığı kendince bu isimle mi protesto etti ve hayata meydan okudu, bilinmez, ama nedense büyükleri küçük Nazire’nin adını kayda “Ayşe Sıdıka” olarak geçirmişler. Onlar bu konuşulmayan kader ayrılığını farklı isimle değiştirebileceklerini sandılar belki, ama anne “Nazire” sini ve hayatı pek erken terkettikten sonra bu çaresiz kabullenişi, bebeği Nazire olarak çağırarak dile getirmişler besbelli.

Anneannemi teyzesi büyütmüş, Nazire diye çağırmış, herkes de öyle bilirdi zaten. Nüfus kayıtlarına bile “nazire” yaptı anneannem hayatı boyunca.

Çok doğal bir komedyendi anneannem. İnsanların isimlerinden etkilenip buna göre bir kişilik ve yaşam haritası/felsefesi geliştirdiklerine her gün biraz daha inanır oldum.

13 yaşındayken Hayri Bey’le evlendirmişler Nazire’yi. Hayri Bey anneannemden yaşça çok büyükmüş ve iki de çocuğu varmış, dulmuş Hayri Bey ve hastaymış da zaten. Çocukluğumun geçtiği o koskocaman anahtarlı koskocaman evi Hayri Bey yaptırmış. Hasta olduğu için hep yatarmış, anneannem de onun hemen yanıbaşında yer yatağı yapar orada uyurmuş nedense? Anlatırdı anneannem,

- “Nazire Hanım, siz bana pek güzel bakıyorsunuz, Allah sizden razı
olsun” der, eğilip saçlarımı, yüzümü okşayarak teşekkür ederdi
bana.

Henüz 13 yaşında olan Nazire, evlendiğinin hemen ertesinde sokakta diğer yaşıtlarıyla ip atlamaya devam ederken, kendisine “uygun bir dille” artık evli bir kadın olduğu ve sokakta oynayamayacağı söylendiğinde, ismini hakkını vererek taşıyan ve yaşayan Nazire buna da “nazire” yaparaktan

- o zamanlar zaten Lütfiye’ye (en büyük teyzem) gebeymişim, iyi ki ip atlamaya devam etmemişim, Allah muhafaza düşüverecekmişim Lütfiye’mi”

diyerek hem hayata 13 yaşında “kadın” edilmenin nispetini yapıyor, hem de Hayri Bey’in teşekkür okşamalarının hangi sınırlara kadar gidebildiğini de “hınzır” bir şekilde anlatmış oluyordu bizlere, ömür kadındı! Küçücük dünyasında öyle büyük bir hayat yaşıyordu ki, büyük hayatlarda küçücük kalmış birsürü insana inat. Kısıtlı gelişimini öyle güzel hazmetmiş ve öyle zengin yansıtır hale gelmişti ki, hayatla gerçekten de annesinin ona verdiği isim gibi tatlı bir nisbet, nazire boyutunda dokunuyorlardı birbirlerine.

Nazire 13 yaşını sürerken anne olmuş, Lütfiye’yi doğurmuş. Anlatırdı bize,

- Lütfiye’yi emzirdikten sonra bahçeye çıkardık, elma ağacının altına kalın bir keçe, keçenin üstüne de bir battaniye serer, kundaktaki bebeği oraya yatırırdım, ben de ağaca tırmanıp elma toplardım, süt olurmuş, öyle demişlerdi (yalan vallahi, onun canı oyun oynamak, ağaçlara tırmanmak istiyormuş besbelli), ben ağacın dallarından elmaları kopardıkça dallar ve yapraklar sallanır, Lütfiye de gözlerini kırpıştırırdı, pek eğlenirdik...

İlerleyen zamanlarda, Nazire kendisine bahçede bir salıncak yapacak, artık palazlanmış Lütfiye’yi de kucağına oturtup salıncakta “kolon vurarak” sallanacak, Nazire her “kolon vurduğunda” Lütfiye çığlıklarla karışık korku heyecanıyla süslenmiş kahkahalar atacaktı. Birlikte büyümüşlerdi Nazire ve Lütfiye anlayacağınız.

Anneannemin o koskocaman kapısı koskocaman anahtarla açılan koskocaman evinin çok da kocaman olmayan bir bahçesi vardı. Küçük değildi ama sarmalayan ruhuyla beni gökyüzü ve toprak arasında açıkhavada kucağına alan bir bahçeydi. İki setten oluşuyordu ve üç yanı evlerle çevriliydi, tam karşısı ise mahallenin saygıdeğer hanımefendisi, belki de Salihat-ı nisvandan olan, Mühübe Hanım’ın (Mühübaanım) bostanına sınırdı. O zamanki bedenime göre omuz hizamda bir duvarla belirlenmişti bu sınır ve yığma taşlarla oluşturulmuş bu duvarın diğer yanından başlayıp Vatan Caddesi’ne kadar devam eden bu uçlu bucaklı ama ona rağmen “sonsuzluk hissini” bana ilk tattıran bu bostana danalar girer miydi, ben en çok bunu merak ederdim. Mühübaanım’ın bostancısı da vardı. Bostancının o danaları sopasıyla kovaladığını hayal ederdim bostandaki lahanalara bakarken, bir taraftan danaların lahana yediklerini belleğime kazırken, diğer yandan da sopayla danaları kovalayan bostancıdan korkardım